Jako pierwotne przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego (OE, otitis externa) wymienia się zaburzenia nadwrażliwości (atopia, alergia pokarmowa, nadwrażliwość na miejscowo aplikowane leki), pasożyty zewnętrzne (świerzbowiec, nużeniec), ciała obce obecne w kanale słuchowym, anomalie endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy, nadczynność kory nadnerczy), nieprawidłowości w keratynizacji (samoistny łojotok), choroby o podłożu immunologicznym (pęcherzyca, toczeń). Dodatkowo, większą predyspozycję do zapaleń ucha zewnętrznego wykazują psy ras o wąskim kanale słuchowym, rosnących w nim włosach oraz o obwisłych uszach.
Pojawienie się OE może być wikłane zapaleniem bakteryjnym, grzybiczym. Zwiększa to ryzyko zapalenia ucha środkowego (OM; otitis media) oraz poważnych zmian anatomicznych takich jak włóknienie, rozrost gruzłów apokrynowych, zwapnienia, które nie ustąpią nawet po wyeliminowaniu przyczyny pierwotnej.
Zwalczanie OE należy rozpocząć od zdiagnozowania przyczyny pierwotnej. Trzeba uważnie przestudiować historię choroby, w tym wiek pojawienia się pierwszych objawów, czas ich trwania, stwierdzenie ewentualnych zmian dermatologicznych oraz analiza poprzednich terapii. Warto pamiętać, iż zapalenie ucha obejmuje 50-80% psów z alergią pokarmową lub cierpiących na atopię, jednocześnie będąc ich jedynym objawem.
Szczegółowe badanie kliniczne powinno zawierać pobranie wymazów do analiz cytologicznych. Pozwoli to stwierdzić obecność zakażeń wtórnych. Warto wykonać antybiogram w celu ustalenia lekowrażliwości drobnoustrojów. Przy użyciu otoskopu należy ocenić stopień zaczerwienienia, zwężenia kanału oraz wykluczyć obecność ciał obcych. U niektórych pacjentów, ze względu na rozległe zmiany badanie można odroczyć do momentu wstępnego zaleczenia farmakologicznego.
Do zapalenia ucha środkowego dochodzi w wyniku chronicznego OE trwającego powyżej 6 tygodni. Objawia się to zazwyczaj łagodnym odchylaniem głowy, zespołem Hornera lub porażeniem nerwu twarzowego. Jednakże najczęstszym objawem jest nawracające zapalenie niewrażliwe na standardowe leczenie. Podczas badania przy użyciu otoskopu można stwierdzić zmiany w budowie błony bębenkowej ? pogrubienie, zaczerwienie, pęknięcie lub nawet całkowity brak. Należy jednak pamiętać, że prawidłowo wyglądająca błona nie wyklucza OM. W przypadku wątpliwości można pobrać z niej materiał diagnostyczny do cytologii.
Oprócz kuracji skierowanej przeciwko głównej przyczynie konieczne jest regularne usuwanie zmienionej, nagromadzonej wydzieliny. Utrudnia ona przenikanie leków i utrwala stan zapalny. Bardzo często zaawansowane zmiany w kanale słuchowym wymagają wdrożenia kilkudniowej miejscowej i ogólnoustrojowej antybiotyko- i sterydoterapii, w celu umożliwienia wykonania toalety. Płukanie jest to zabieg przeprowadzany na pacjencie zsedowanym, polegający na wprowadzeniu ciepłych roztworów do wnętrza ucha zewnętrznego w celu usunięcia zawartości. Ze względu na większą możliwość powikłań (chwilowe lub permanentne utrata słuchu lub zaburzenia równowagi) u kotów poleca się wykonywanie jego przy pomocy soli fizjologicznej. Natomiast u psów można wcześniej dodatkowo zaaplikować substancje rozpuszczające wosk. Następnie należy kontynuować antybiotyko- i sterydoterapię oraz wprowadzić regularne oczyszczanie uszu preparatami dostosowanymi do choroby pacjenta aż do momentu wyleczenia (ok 4-12 tygodni).
Źródła: http://www.dermatologyforanimals.com/a-dog-with-chronic-otitis/
http://www.cliniciansbrief.com//columns/45/evaluating-managing-otitis-externamedia-0
