International Cat Care (wcześniej Feline Advisory Bureu) po raz kolejny zwraca uwagę na niebezpieczeństwo, jakie niosą ze sobą środki przeciwpchelne przeznaczone dla psów, omyłkowo podane kotom. Okazuje się, że nadal zdarzają się przypadki zatruć w wielu krajach na całym świecie. Fundacja przygotowała kampanię, aby przestrzec właścicieli przed używaniem jednego preparatu dla obydwu czworonogów, bez konsultacji z lekarzem weterynarii.
Pyretryny i perytroidy to insektycydy używane w leczeniu inwazji pcheł i kleszczy. Pyretryny są to substancje naturalne, pozyskiwane z roślin rodziny Chrysanthemum (złocienie), natomiast perytroidy to ich syntetyczne odpowiedniki. Obecnie nieznana jest dawka toksyczna pyretryn i pyretroidów, jednak na podstawie przypadków zgłoszonych do Animal Poison Control Center (APCC) w USA, 1ml 45% permytryny zastosowany na skórę 4,5 kilogramowego kota może spowodować zatrucie zagrażające życiu zwierzęcia.
Istnieje wiele powodów, z powodu których koty są szczególnie podatne na zatrucie tymi substancjami. Zwierzęta te posiadają stosunkowo dużą powierzchnię ciała w porównianiu do masy, przez co, przy miejscowym zastosowaniu preparatu, mniejsze osobniki otrzymują stosunkowo dużą dawkę w mg/kg mc. Ponadto pyretroidy, zanim zostaną usunięte z organizmu, muszą zostać utlenione lub poddane glukuronidacji. Koty mają ograniczoną możliwość do przeprowadzania tego drugiego procesu, w związku z czym metabolity są gromadzone, a proces detoksykacji staje się nieefektywny. Wreszcie, inne substancje dodawane do preparatu, mogą zużywać możliwości detoksykacyjne organizmu kota, przedłużając tym samym ekspozycję na truciznę.
Mechanizm działa toksycznego pyretryn i perytroidów dotyczy głównie obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Po zastosowaniu emulsji spot-on, podaniu doustnym, czy nawet wdychaniu, lipofilne pyretroidy są szybko wchłaniane do układu krążenia. Odwracalnie zmieniają funkcję kanałów sodowych w taki sposób, że wydłużają ich przewodnictwo i prowadzą do powtarzania impulsów nerwowych. Efekt toksyczny jest wzmocniony w niskich temperaturach. Pyretryny łatwo przechodzą przez barierę krew-mózg i mogą wywoływać objawy ze strony OUN, w tym ataki padaczkowe. Istnieją dowody na akumulację w tkance nerwowej, nawet przy niskim poziomie we krwi.
Objawy kliniczne zazwyczaj występują natychmiast po ekspozycji, jednak mogą być opóźnione do 72 godzin. Niewielka dawka powoduje parestezje, machanie łapami i uszami, niekontrolowane skurcze mięśni skórnych tułowia. Pielęgnacja miejsca, gdzie została zastosowana substancja toksyczna, powoduje nadmierne ślinienie oraz wymioty.
W jednym z przeprowadzonych badań najczęstszymi objawami zatrucia były: drżenie pęczkowe mięśni, drgawki, przeczulica, gorączka, nadmiernie ślinienie, ataksja, rozszerzenie źrenic, czasowa ślepota.
Laboratoryjne rozpoznanie zatrucia pyretrynami/pyretroidami zazwyczaj nie jest dostępne, a wyniki badania hematologicznego, biochemicznego i innych mogą być w normie.
W rozpoznaniu różnicowym należy wziąć pod uwagę zatrucie środkami fosfoorganicznymi i karbaminianami. O ile to jest możliwe, należy wykonać pomiar poziomu cholinesterazy - w przypadku zatrucia pyretrynami/pyretroidami nie zmieni się, a przy zatruciu związkami fosfoorganicznymi - spadnie.
Zalecenia:
- Kąpiel kota w ciepłej wodzie przy użyciu łagodnego detergentu, osuszenie i zawinięcie w ręcznik. Unikanie hipotermii.
- Kontrola drżenia mięśni za pomocą metokarbamolu, benzodiazepin.
- Kontrola drgawek (lub poważnego drżenia mięśni) za pomocą propofolu, fenobarbitalu.
- Leczenie wspomagające, takie jak: utrzymanie temperatury ciała, podawanie płynów dożylnych, nawilżanie oczu, cewnikowanie pęcherza moczowego, trzymanie zwierzęcia w cichym, zacienionym pomieszczeniu, zapewnienie drożności dróg oddechowych - w razie potrzeby intubacja.
Szczegółowe informacje dotyczące leczenia znajdują się na stronie: http://www.icatcare.org/permethrin/vet-info
Klaudia Majcher
