Anemia jest częstym schorzeniem u psów i kotów. Najczęściej spowodowana jest nadmierną utratą krwi, hemolizą lub zmniejszoną erytropoezą. Niezależnie od przyczyny nierzadko pacjenci z silną niedokrwistością wymagają transfuzji czerwonych krwinek (RBC).
Jednostki RBC i świeżej krwi pełnej to dwa główne materiały otrzymywane z krwi, które wykorzystywane są w terapii zwierząt towarzyszących. Oba stanowią bardzo dobre źródła hemoglobiny i znacznie poprawiają zdolność pacjenta do przenoszenia tlenu. Krew pełna ma tę zaletę, iż dodatkowo dostarcza czynników krzepliwości oraz trombocyty (PLT), które mogą znacznie poprawić zdolności hemostatyczne. Jednocześnie, jednak, wymaga podania zwiększonej objętości podczas infuzji, czego nie wszyscy pacjenci są w stanie tolerować. Z tego powodu wybór składników krwi powinien być dostosowany do potrzeb zwierzęcia.
Bezpieczne podawanie produktów z krwi jest ważne ze względu na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. W przypadku psów nie ma konieczności badania zgodności grup krwi przy zastosowaniu pierwszej transfuzji. Wynika to z tego, iż wytworzenie przeciwciał ma miejsce dopiero po 3-5 dniach od przetoczenia. Trzeba jednak pamiętać, iż może (bardzo rzadko) dojść do opóźnionej reakcji na przetoczenie. Manifestuje się ona kilka dni po transfuzji w postaci hemolizy, żółtaczki, plamicy. Natomiast, kolejne zabiegi tego typu bezwzględnie wymagają przeprowadzenia badanie zgodności krwi.
Aby bezpiecznie przeprowadzić transfuzję krwi należy kierować się pięcioma głównymi zasadami:
1. Należy skontrolować przygotowaną jednostkę krwi: sprawdzić, rozmiar, numer oraz datę ważności. Trzeba też wykluczyć wszelkie makroskopowe zmiany zabarwiania lub konsystencji, które mogą być oznaką rozwoju bakterii lub powstawania skrzepów.
2. Należy staranie połączyć przyrząd do przetaczania krwi z jednostką krwi. Po wyeliminowaniu wszelkich bąbelków powietrza można całość połączyć do kateteru dożylnego lub doszpikowego. Ten drugi polecany jest w przypadku noworodków lub gdy dostęp do żyły jest utrudniony. Mały rozmiar kaniuli nie ma wpływu na hemolizę krwinek, ale znacznie zwalnia szybkość wlewu. Z tego powodu zaleca się wybranie katetera o większej średnicy.
3. Transfuzja krwi wymaga ciągłego monitorowania pacjenta. Trzeba kontrolować wszystkie podstawowe funkcje życiowe oraz oznaki możliwych działań niepożądanych takich, jak gorączka, niedośnienie tętnicze, pokrzywka, świąd, wymioty, dreszcze. Najlepiej wykonywać to w odstępach kwadransa przez pierwsze 45 min, później co pół godziny minimum do 30 min po przetoczeniu. Początkowa prędkość wlewu powinna wynosić 0,25 ml/kg w ciągu pierwszych 30 min, później można ją nieznacznie zwiększyć. Całą objętość należy podać w ciągu 4 godzin w celu uniknięcia pogorszenia funkcjonalności krwi oraz wzrostu bakterii.
4. Po zakończeniu transfuzji zaleca się podanie wlewu z 0,9% soli fizjologicznej przed zaordynowaniem jakichkolwiek leków. Nie poleca się płynów hipotonicznych, gdyż mogą doprowadzić do hemolizy ani roztworów zawierających wapń (np. Ringera z mleczanami), bowiem istnieje ryzyko wytworzenia skrzepu.
5. Od 1 godziny do 6 po przetoczeniu należy skontrolować stan hematokrytu i białka całkowitego. Jeśli nie doszło do hemolizy lub utraty krwi, to 70% transfuzyjnych erytrocytów powinno pozostać w obiegu.
Źródło: http://www.cliniciansbrief.com/column/taxonomy/term/23406/blood-transfusion-basics
Dagmara Majewska
