Nowoczesne metody hodowli zwierząt, zwłaszcza hodowli intensywnej, wymagają stosowania antybiotyków na co dzień. Dziś wręcz trudno sobie wyobrazić chów i hodowle bez tych leków. Jednak pomimo licznych korzyści, jakie dają antybiotyki, ich stosowanie może mieć także skutki negatywne. Ich niewłaściwe wykorzystywanie, a przede wszystkim nadużywanie, także w medycynie ludzkiej, przyczyniło się do rozwoju zjawiska antybiotykooporności, które staje się dziś coraz większym problemem.Antybiotyki są stosowane nie tylko w celu zwalczania chorób i profilaktyki. Pod koniec lat 40. XX wieku zauważono, że podawanie tych substancji zwierzętom razem z paszą korzystnie wpływa na lepsze wykorzystanie przez nie paszy oraz zwiększa dzienne przyrosty. Było to przypadkowe odkrycie podczas badań nad streptomycyną z użyciem kurcząt. Po tych odkryciach antybiotyki, jako substancje stymulujące wzrost, zostały na szeroką stalę wprowadzone do żywienia zwierzą. Ich działanie jako stymulatorów wzrostu było wynikiem przeciwdziałania nieżytom przewodu pokarmowego, wywoływanym przez bakterie warunkowo chorobotwórcze.

Zakaz stosowania antybiotyków jako dodatków paszowych został wprowadzony ze względu na obawy przed zjawiskiem lekooporności. Stopniowo zaczęły je wprowadzać poszczególne kraje UE. Pierwszym krajem była Szwecja (1986r.). Na początku podjęte działania miały na celu ochronę zdrowia publicznego przez zakaz stosowania w paszach dla zwierząt antybiotyków, które wykorzystywane były tez w medycynie ludzkiej. Miało to na calu przeciwdziałanie szerzeniu się zjawiska lekooporności. UE w 2003r. przyjęła rozporządzenie 1831/2003 o dodatkach paszowych, które miało ostatecznie rozwiązać kwestię stosowania antybiotyków jako stymulatorów wzrostu. Zgodnie z nim cały proces wycofywania antybiotyków używanych jako dodatki paszowe miał nastąpić do dnia 1 stycznia 2006r.

W innych krajach, poza obszarem UE, takich jak Stany Zjednoczone, Australia, Chiny, czy Rosja, stosowanie tych środków jest nadal dozwolone. Jednak problem z antybiotykoopornością nie był jednym powodem wprowadzenia zakazu podawania antybiotyków razem z paszą. Była to także odpowiedź na wymagania coraz liczniejszej grupy konsumentów, którzy przeciwstawiali się stosowaniu antybiotykowych stymulatorów wzrostu oraz innych substancji stosowanych w żywieniu zwierząt. Jedną z konsekwencji wprowadzenia zakazu było rozpoczęcie poszukiwań alternatywy dla antybiotyków, a więc dodatków paszowych mogących wpływać na zwiększanie przyrostów masy przez zwierzęta. Można tu wymienić prebiotyki, probiotyki, enzymy, oligosacharydy, kwasy organiczne czy zioła. Nie są te jednak substancje, które mogłyby całkowicie zastąpić antybiotyki jako stymulatory wzrostu.

Do środków, które w znacznym stopniu mogą je zastąpić należą: bioasekuracja, kwarantanna zwierząt nowych przed włączaniem do stada oraz szczepienia ochronne. Dodatki paszowe znajdują się w następnej kolejności.Tak więc zastępowanie antybiotykowych stymulatorów wzrostu musi przebiegać kompleksowo i współdziałać z optymalizacją warunków żywienia, poprawą organizacji produkcji, dobrostanem zwierząt, profilaktyką i nadzorem weterynaryjnym.

Źródło: http://www.vetpol.org.pl/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=466&Itemid=86

Źródło grafiki: http://rolnictwo.com.pl/files/catalog/2009/2453/products/thumb40020110414124751.jpg

Monika Maksimowicz