Zespół nadciśnienia płucnego u brojlerów (PHS) to wieloetiologiczna choroba, która w znaczący sposób doprowadza do strat w produkcji brojlerów kurzych. Jest to ?zaburzenie rozwojowe u szybko rosnących linii brojlerów kurzych wynikające z niewydolności płuc i naczyń krwionośnych przy wpsółistniejacym stresie temepraturowym i/lub wysokim ciśnieniu atmosferycznym?. Uważa się, że selekcja genetyczna kurcząt w celu osiągnięcia bardzo szybkiego wzrostu masy mięśniowej, przewartościowanie paszy, nieodpowiednie warunki zootechniczne oraz niedostateczny rozwój układu sercowo naczyniowego oraz oddechowego są głównymi przyczynami PHS. Wysokie zapotrzebowanie metabolizmu wymusza na sercu przepompowywanie coraz większych objętości krwi. Mięsień sercowy pozostaje niewydolny (1, 2).

Jednakże badania na temat etiologii tego zespołu nadal trwają. Coraz częściej podejrzwa się dodatkowo zakażenia wywołane Enetrococcus faecalis, gdyż jest najczęściej izolowanym patogenem przejściowo zasiedlającym płuca i serce (1, 2).

W ścianie komórkowej paciorkowca kałowego znajduje się lipoplisacharyd, składnik ściany komórkowej bakterii gram ujemnych. Bakteria stale oddziałuje na płuca i śródbłonek naczyń płucnych a endotoksyna indykuje niespecyficzną reakcję immunologiczną. Doprowadza to do uwalniania mediatorów zapalenia. Jadnakże od wzajemnego stosunku czynników wazodilatacyjnych do wazokonstrykcyjnych zalezy rozwój choroby. Jeśli nad NO i prostacykliną dominują tromboksan i serotonina to dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych. W konsekwencji wzrostają opory dla przepływu krwi przez płuca i powtaje tzw serca płucnego (1, 2).

Klinicznie stwierdza się duszność, nietolerancję wysiłkową, sinicę oraz powiększenie powłok brzusznych. Ptaki przedwcześnie padają, zazwyczaj między 30 a 40 dniem lub wymagają wybrakowania (1, 2).

Sekcyjnie obserwuje się wodobrzusze oraz ucisk na worki powietrzne lub przedwczesną śmierć. Serce przedstawia charakterystyczny obraz. Zauważa się ścieńczenie wewnętrznej powierzchni ściany prawej komory z jednoczenym wzrostem jej cięzaru właściwego a stosunek masy prawej komory do masy obu wynosi 0,3. Wzrasta ciśnienie hydrostatyczne i stwierdza się obrzęki (1, 2)

Przyżyciowo rozpoznanie można podejrzewać na podstawie wyników badań krwi. Wzrost zartości cholestrolu i białka w surowicy oraz wzrost zwartości procentowej monocytów i bazofili sugeruje PHS (1, 2).

W celu zminimalizowania przypadków PHS w stadzie brojlerów bezwzględnie należy zachować odpowiednie warunki zoohigieniczne. Konieczna jest odpowiednia tempreatura otoczenia wynosząca ok 24 st.C, wentylacja, odpowiedni program świetlny oraz zbilansowana dieta. Zaleca się ograniczenie tempa przyrostów w pierwszych 14-17 dniach życia, aby narządy wewnętrzne rozwinęły się w sposób prawidłowy.  Ponadto korzystnie wpływa zbogacenie paszy w olej lnianego, przeciwutleniaczy, np. wit E, selenu. Dodatek L-argininy stanowi  substrat do powstania NO a węglan sodu odpowiednio ją zalkalizuje. W celu obniżenia śmiertelności z powodu PHS można stosować kwas acetylosalicylowe. Dobre efekty osiągano także przy furosemidzie
lub klenbuterolu ? oba preparaty są niedozwolone u drobiu (1, 2).

Dagmara Majewska

piśmiennictwo:

1. Szeleszczuk P., Dolka B.: Enterococcus faecalis przyczyną zespołu nadciśnienia płucnego u brojlerów. Polskie drobiarsto ? Zdrowie - Suplement: dla lekarzy weterynarii, 2006, 28-32
2. Tankson J.D., Thaxton J.P., Vizzier-Thaxton Y.: Pulmonary Hypertension Syndrome in Broilers Caused by Enterococcus faecalis, Infection and Immunity, 69, 6318-6322

Źródło zdjęcia: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Poultry_Classes_Blog_photo_-_Flickr_-_USDAgov.jpg?uselang=pl